Cách đây 10 năm, một người bạn nước ngoài ngỏ ý đến thăm Việt nam. Tôi rất hào hứng giới thiệu với bạn những danh lam thắng cảnh với lòng kiêu hãnh của một đứa trẻ vốn tin rằng đất nước ta rừng vàng biển bạc. Nhưng tiếng chuông thực tế đã đánh thức tôi. Tôi phải thú thực với bạn rằng, đi ô tô từ Bắc vào Nam quả là thú vị, trừ những nơi dừng chân đi vệ sinh. Với những du khách quen với những trạm dừng chân đầy đủ tiện nghi từ ăn uống, vệ sinh, sửa xe, cấp xăng thì những trạm dừng chân dọc đường thời đó của chúng ta thực là kinh hoàng. Thậm chí tôi không bao giờ dám bén mảng tới cửa của những công trình được gọi là nhà vệ sinh nhưng lại siêu mất vệ sinh như vậy. Quả thực là đã có những nỗ lực để cải thiện tình hình, từ các tiêu chuẩn của nhà nước đến các dự án xây dựng các nhà vệ sinh, điểm dừng xe. Tuy nhiên, câu chuyện nhà vệ sinh từ sạch đến đẹp, đến tiện nghi của chúng ta vẫn còn nhiều điều để nói.

Điều đầu tiên cần thiết với một nhà vệ sinh là phải sạch. Muốn sạch phải có đủ nước và phải được dọn dẹp thường xuyên. Tôi đã đi đến những quốc gia ở Châu Phi có những nhà vệ sinh rất đơn sơ như ảnh dưới đây, nhưng vẫn sạch và vẻ nghèo nàn sạch sẽ của nó lại đem đến một nét hoang dã rất riêng.

H1. Nhà vệ sinh ở Kenya- Ảnh TT

Điều cần thiết thứ hai của nhà vệ sinh công cộng là số phòng phục vụ cũng như vị trí của nó. Thông thường cổng các khu du lịch hay bố trí các phòng vệ sinh công cộng lớn. Du khách sau chặng đường xa mệt mỏi có đủ chỗ để xả bầu tâm sự khiến cho hành trình khám phá tiếp theo của họ trở nên thú vị, đồng thời giảm thiểu gánh nặng dọn dẹp cho công nhân vệ sinh phải chăm sóc quá nhiều khu vệ sinh nhỏ đặt rải rác.

 

Cách thông gió, chiếu sáng tự nhiên cũng góp phần làm khu vệ sinh sáng sủa, sạch sẽ mà tốn ít công chăm sóc. Chỗ đặt chậu rửa tay, chỗ tiểu nam là những chỗ có thể hạ thấp tường để ánh sáng tha hồ diệt vi khuẩn cho chúng ta.

H2. Số lượng phòng vệ sinh lớn khiến du khách giảm thời gian chờ đợi- Ảnh TT

H3. Thông gió chiếu sáng tự nhiên bên trong nhà vệ sinh làm tăng vẻ đẹp và tiện nghi sử dụng

Xí bệt hay xí xổm đã từng là câu hỏi hóc búa đối với nhà đầu tư. Xí xổm dễ sử dụng, bền, rẻ song kém mỹ quan. Xí bệt đẹp đẽ xong khó sử dụng, hay hỏng hóc như vỡ nắp, hỏng két. Tuy nhiên nếu có người trông nom hướng dẫn thì các loại xí trên đều có thể vận hành được.

H4. Chỗ rửa tay trẻ em được làm thấp xuống cho dễ sử dụng và khuyến khích trẻ tự lập

Một điểm đặc biệt của nhà vệ sinh ở một số đô thị đông đúc của ta là nó đáp ứng nhu cầu vệ sinh của một lượng lớn lao động ngoại tỉnh. Với giá thuê nhà đắt đỏ ở đôt thị lớn, người lao động hiếm có chỗ tắm, giặt thoải mái. Vì vậy, nhà vệ sinh công cộng là chỗ để họ tắm giặt sau ngày lao động. Do không có chỗ tắm nên các vòi xịt bị kéo ra để dùng, dẫn đến tình trạng thường xuyên hỏng hóc như mấy nhà vệ sinh mới của TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên với các đô thị có giá thuê nhà thấp thì người lao động ngoại tỉnh không cần phải sử dụng nhà vệ sinh công cộng để giải quyết nhu cầu tắm giặt.

Mặt khác, nhu cầu quản lý nhà vệ sinh để bảo vệ thiết bị cũng như tránh làm nơi tụ tập của các đối tượng xã hội là rất cần thiết.

H5. Chỗ trực bảo vệ sáng sủa, dễ quan sát và đầy đủ tiện nghi

Khi đã giải quyết xong câu chuyện sạch và tiện nghi của nhà vệ sinh, có lẽ chúng ta sẽ nghĩ đến chuyện làm cho nó trở nên đẹp đẽ. Không ai có thể phủ nhận nhu cầu vệ sinh là rất quan trọng đối với con người. Hưởng thụ nó trong một không gian đẹp đẽ, giàu tính nghệ thuật là điều mà các nước tiên tiến đã làm từ lâu. Các nhà vệ sinh dát vàng, trang trí như cung điện cũng đã có. Thôi, có lẽ chúng ta sẽ bàn tiếp câu chuyện này trong những số sau.