Trong thiết kế cảnh quan hiện đại, mặt nước được sử dụng linh hoạt như một vật trang trí vô cùng hữu hiệu. Ngoài công năng sử dụng như: điều tiết nước mưa, cải tạo điều kiện vi khí hậu, là nơi bơi lội…, mặt nước còn có tác dụng trang trí cảnh quan, mở rộng cảnh quan, làm bộ mặt đô thị lung linh gấp bội phần.

Tuy nhiên, các giải pháp mặt nước truyền thống như: Hồ điều hòa, bể cảnh, bể bơi bên cạnh các ưu diểm cũng có 1 số nhược điểm. Ví dụ Hồ điều hòa trong những ngày nóng nực chỉ để ngắm chứ ít khi dùng để bơi lội do mực nước sâu và chất lượng nước không đảm bảo. Do mực nước thay đổi thất thường nên thành hồ điều hòa thường được kè cứng, mực nước trong những ngày khô hạn khá sâu, cảnh quan thành hồ khó đẹp. Bể bơi công cộng thường chứa nhiều hóa chất và tốn chi phí cho người sử dụng. Mùa đông ở miền Bắc, bể bơi ngoài trời ít phát huy tác dụng, trở thành 1 vật chiếm chỗ mà không đóng góp cho cảnh quan. Bể cảnh chỉ có quy mô nhỏ, khó áp dụng trên quy mô lớn do giá thành cao.

Bài viết này đề cập đến một số giải pháp mặt nước công cộng có giá thành hợp lý, trang trí cảnh quan tốt, sử dụng linh hoạt trong đô thị.

H1. Bể nước trang trí trên quảng trường Quinconces, TP Bordeaux, Pháp

Bể nước rộng lớn như một tấm gương khổng lồ này soi bóng tất cả công trình xung quanh. Nó làm giảm nhiệt độ khu vực trong những ngày hè nắng nóng và là nơi vui chơi cho hàng ngàn du khách khi tiết trời mát mẻ. Thật đơn giản, nó chỉ sâu có 2cm. Chính vì thế, nó rất an toàn cho cả người lớn và trẻ em. Nó cũng không cần có cấu tạo quá phức tạp cho phần thành và đáy bể nên giá thành có thể hạ xuống. Khi mùa đông tới, nước được rút đi, nó biến thành không gian sinh hoạt công cộng rộng lớn cho các sự kiện ngoài trời.

H2. Màng nước được thiết lập tạm thời cho khu vực Triển lãm quốc tế của Thành phố Nam Ninh. Màng nước có tác dụng trang trí, lọc bụi và hướng dẫn lối vào cho du khách.

Vòi phun âm sàn là một giải pháp hay được sử dụng trong các không gian công cộng. Chúng có tác dụng giải nhiệt và là nơi vui chơi ưa thích cho trẻ em, thanh niên trong những ngày hè nóng nực.

H3. Vòi phun nước âm sàn ở quảng trường thành phố Gieorgie.

Mương thoát nước hở được thiết kế cảnh quan tốt là một giải pháp hữu hiệu vừa đáp ứng nhu cầu thoát nước mưa đột ngột tăng cao, vừa là nơi giải trí cho cư dân dọc bờ mương. Tuy nhiên mương thoát nước hở cảnh quan phải đi kèm với các giải pháp xử lý nước thải tốt để chất lượng nước đảm bảo cho môi trường của cư dân xung quanh không bị ô nhiễm

“Dự án hồi sinh Suối Cheonggyecheon – khu phố đi bộ công cộng hiện đại kéo dài gần 6 km nằm giữa trung tâm Seoul, Hàn Quốc là một ví dụ khác. Khu vực thiên nhiên này từng bị bê tông hóa trở thành đường cao tốc trong suốt 50 năm. Năm 2003, Seoul khôi phục lại dòng suối, gỡ bỏ con đường cao tốc trên cao và tái sinh một dòng chảy vốn đã cạn khô, bị san lấp từ lâu. Dự án cung cấp thêm không gian xanh và đường thủy nội đô nhân tạo, cải thiện luồng giao thông qua khu vực, góp phần nâng cao hình ảnh của Seoul và giúp quảng bá du lịch. Suối Cheonggyecheon cũng mang đến một bầu không khí mát mẻ cho khu vực lân cận với tầm nhiệt độ trung bình thấp hơn khoảng 3 – 6°C so với các khu vực khác của Seoul. Số lượng phương tiện giao thông đi vào trung tâm thành phố cũng đã giảm xuống trong khi số người sử dụng các phương tiện chuyên chở công cộng lại tăng lên. Cheonggyecheon đã tạo ra một sức ảnh hưởng tích cực cho Seoul “-Tạp chí Kiến trúc

H4. Suối Cheonggyecheon ở thủ đô Seoul.

H5. Suối cảnh quan tại Nara- Nhật bản

Một giải pháp kết hợp giữa hồ điều hòa và bể bơi có tên gọi Bể bơi sinh thái là một trào lưu mới nổi gần đây. Việc sử dụng các cây thủy sinh vừa có tác dụng lọc nước, vừa có tác dụng trang trí cảnh quan đã góp phần cải tạo phần thành hồ khô cứng. Một lượng nhỏ điện năng được sử dụng cho các vòi phun có tác dụng cung cấp oxy cho cá và tạo dòng tuần hoàn nước trong hồ đã góp phần làm chất lượng hồ tốt hơn, đủ điều kiện để bơi lội. Tuy nhiên việc giám sát chất lượng nước là điều rất cần thiết để đảm bảo vệ sinh môi trường và điều kiện sử dụng cho cư dân. Do đó, quy mô của bể bơi sinh thái thường khá hạn chế, thường phổ biến trong khu vực tư nhân và được quản lý rất tốt.

H6. Một ví dụ về Bể bơi sinh thái

H7. Một ví dụ về Bể bơi sinh thái

H8. Một ví dụ về Bể bơi sinh thái

Bể bơi sinh thái cũng có thể kết hợp với Hồ điều hòa nhiều tầng bậc. Trong đó, bể bơi sinh thái sẽ là một phần của hồ điều hòa tầng trên cùng, nơi mực nước được giữ ổn định nhờ thành hồ được cứng hóa và máy bơm bù hàng ngày. Tuy nhiên phần bể bơi này không cần hóa chất để lọc nước mà chỉ cần sử dụng hệ thống cây thủy sinh để lọc. Tuy nhiên, để gìn giữ khu vực này được sạch sẽ cho cư dân sử dụng, cần ý thức tự giác bảo vệ của mọi người rất cao.

Giaỉ pháp làm những ao treo cho các khu vực đất dốc, các khu ngập nước theo mùa đã được sử dụng thành công nhiều nơi trên thế giới, điển hình như Công viên ngập nước Qunli- Trung Quốc http://loctung.com/tin-tuc/cong-vien-ngap-nuoc-qunli

H9. Công viên ngập nước Qunli- Trung Quốc

Những chiếc ao được đào sâu xuống để chứa nước trong mùa mưa. Mùa khô, hệ thống thực vật bản địa sẽ mọc lên, tạo thành thảm thực vật xanh mát mà không tốn nhiều công chăm sóc. Thảm thực vật này chính là bộ lọc tự nhiên cho nước chảy vào ao được sạch sẽ.

H10. Công viên ngập nước Qunli- Trung Quốc

Sử dụng mặt nước để trang trí cảnh quan, cải tạo môi trường là điều rất cần thiết, ai cũng biết. Tuy nhiên, lựa chọn được giải pháp phù hợp và kinh tế đòi hỏi bạn phải quan tâm đến điều kiện địa hình thực tế, nhu cầu sử dụng của cư dân, khả năng vận hành của chủ đầu tư...nhiều hơn việc chỉ quan tâm đến hình thức công trình. Điều này yêu cầu kiến thức chuyên môn sâu về cấp thoát nước, thực vật bản địa, hệ sinh thái và cao hơn hết là lòng quan tâm thực sự đến việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Chính điều này sẽ làm cho mặt nước của bạn đẹp lộng lẫy và tồn tại lâu dài trong sự yêu mến, bảo vệ của chính cộng đồng.

2019.05.19. Loctung.com