Tháng Giêng là tháng ăn chơi- tháng Giêng âm lịch thường rơi vào tháng 2-3 dương lịch. Tháng 3 âm lịch (tháng 4 dương lịch)  là dịp Tết Thanh minh, các gia đình đi lễ mộ, tụ tập giỗ họ. Để trang trí không gian cho những lễ hội đầu xuân đó, chẳng gì tốt hơn là những loài cây thân gỗ to lớn, nở hoa rợp trời hoặc chuyển lá màu lộng lẫy. Hãy cùng Lộc Tùng xem xét các loài cây sau đây nhé.

1. Cây Bún

Cây bún là một loài thuộc chi Crateva, thuộc họ Cáp. Tên gọi khác là họ Bạch hoa hay Màn Màn (capparaceae).

Cây Bún là một loài cây gỗ nhỡ, cao 15 - 20 m, thân mập hình trụ tròn, phân cành mạnh, vỏ màu xám nâu; cành thường cong rũ, rất dẻo dai (có lẽ từ đó mà có tên Bún); lá kép 3 lá chét dạng trứng thuôn ngược, đầu có mũi nhọn, màu xanh lục hơi mốc mốc.

Cụm hoa ở đầu cành, mang nhiều hoa to màu trắng hay trắng sữa, đôi khi ngã vàng cam, mỗi hoa mang từ 13 - 18 nhị dài đến cả chục cm, tua nhị đỏ hay tím, khi hoa nở các nhị tua tủa trước những cánh hoa trông tựa con nhện, nên cây Bún có tên tiếng Anh là Spider Tree (cây con nhện).

Do tính chất háo ẩm, thường mọc  tự nhiên ở những vùng đất ẩm ven sông, rạch, ruộng... nên cũng thường được gọi là Bún nước. Cây Bún thường ra hoa vào khoảng tháng 4 - 6, tùy điều kiện tiểu khí hậu nơi sống mà thời gian ra hoa có thể sớm hơn hoặc muộn hơn.

Trong điều kiện đất đủ ẩm, tầng đất dày, độ màu mỡ cao, hoa ra khi cây còn đầy lá, tạo thành từng mảng trắng trên nền xanh của tán lá trông đẹp mắt. Ngược lại, ở vùng đất khô cằn, bí chặt, nghèo dinh dưỡng, cây Bún ra hoa rộ khi cành đã trút gần hết lá, khiến cho toàn cây mang một vòm trắng xóa hoặc một vòm trắng sữa điểm phớt màu vàng cam.

2. Cây Bằng lăng

Tên khoa học: Lagerstroemia speciosa.
Giới thiệu: Bằng lăng nước được gọi tên là Banabá theo tiếng Tagalog (dân tộc lớn nhất Philippines) là loài cây đặc thù của Ấn Độ. Loài này có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Nam Á, hiện có nhiều ở Đông Nam Á, Ấn Độ và các vùng nhiệt đới khác. Thân cây thẳng và khá nhẵn nhụi. Lá màu xanh lục, dài từ 8 đến 15 cm, rộng từ 3 đến 7 cm, hình oval hoặc elip, rụng theo mùa. Hoa màu tím hoặc tím nhạt, mọc thành chùm dài từ 20 đến 40 cm, thường thấy từ tháng 4-5, thời gian ra hoa kéo dài 2-4 tuần, lúc đầu hoa màu tím sẫm, sau dần nhạt đi thành màu trắng. Mỗi bông hoa có 6 cánh, mỗi cánh dài chừng 2 đến 3,5 cm. Quả lúc tươi màu tím nhạt pha xanh lục, mềm. Quả già có đường kính 1,5 đến 2 cm, khô trên cây.

Phân bố khắp miền nam Việt Nam, mọc tốt ở những nơi có lượng mưa từ 1.000 – 2.000 mm, thường mọc dựa bờ sông hay nơi ẩm ướt.

Cây bằng lăng hiện nay đã quen với mọi khí hậu ở các vùng miền, cây lại đẹp có nhiều giá trị nên đã được hầu hết các tỉnh, thành phố sử dụng và trồng phát triển rất tốt.

3. Cây Dâu da xoan

Tên khoa học: Clausena excavata Burm.

Họ khoa học: Rutaceae (họ Cam).

Cây dâu da xoan là một loài thực vật thân gỗ nhỏ. Cây có nhiều cành nhỏ, trong đó các cành non sẽ có lông, khi bẻ cành ra sẽ có mùi hôi khá khó chịu. Lá thuộc dạng lá kép lông chim, mọc so le và có màu xanh. Hoa nhỏ, mọc thành từng chùm ở vị trí đầu cành và có màu trắng. Quả nhỏ, có hình trứng dài và có màu đỏ khi chín, bên trong quả có 1 đến 2 ngăn và chứa 1 hạt. Tháng 4, hoa dâu da xoan nở thành những đám mây màu trắng tinh. Thời gian ra hoa kéo dài từ 2-4 tuần.

4. Cây Đỗ Mai

Tên khoa học: Gliricidia maculata

Họ thực vật: Fabaceae (họ Đậu)

Nguồn gốc: ở các nước Châu Mỹ

Tại Việt Nam, cây phân bố rộng rãi ở các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk, Bà Rịa – Vũng Tàu.

Là cây gỗ nhỏ, cao từ  4-8 m. Thân có nhiều cành dài mọc thẳng. Vỏ thân xù xì có màu nâu hoặc nâu đen. Tán là mở rộng và xum xuê. Lá kép lông chim với khoảng 15-17 lá nhỏ mọc đối dạng thuôn, màu xanh pha trắng, mép răn reo. Hoa màu hồng hoặc trắng, thơm nhẹ. Cụm hoa lớn ở đầu cành gồm nhiều hoa. Mùa hoa diễn ra vào tháng 1 đến tháng 2 tùy theo vùng. Hoa ra nụ trước khi cây rụng trụi lá và nở trước khi ra lá non. Quả có hình dáng như quả đậu, dài từ 5-10 cm.

Đây là loài cây ưa sáng, có tốc độ sinh trưởng nhanh. Là loại cây nhân giống bằng phương pháp giâm cành hay bằng hạt. Cây phát triển mạnh trong điều kiện thích hợp: đất giàu mùn, thoát nước tốt và có độ ẩm cao. Đất trồng cây Đỗ mai thích hợp nhất là đất tơi xốp, màu mỡ và không úng nước

5. Cây Gạo

Tên khoa học Bombax ceiba

Thuộc họ : Gạo – Bombacaceae

Phân bố: Cây hoa gạo được phân bố rộng dãi khắp khu vực Đông Nam Á và vùng Cận nhiệt đới Trung Hoa.

Là giống cây xanh khoẻ mạnh, có khả năng thích nghi nhanh với môi trường và sinh trưởng tốt.
Gạo là giống cây có kích thước lớn, thân gỗ có thể cao từ 10 – 20m, đường kính khoảng 3m. Bề mặt thân có gai nhỏ. Tuy nhiên, gỗ bên trong rất mềm, yếu, khó ứng dụng vào việc sản xuất các sản phẩm, đồ dùng.

Bộ rễ khoẻ mạnh, ăn sâu vào lòng đất giúp cây đứng vững vàng ở mọi địa hình khác nhau.
Hình dáng cây gạo rất khẳng khiu. Từ thân cây vươn dài các cành lớn sang ngang, các cành nhỏ tập trung ở phía ngọn. Cây cổ thụ có thể cho nhiều bóng mát.
Lá cây thuộc loại lá kép chân vịt, có 5 lá chét nhỏ. Mùa rụng lá thường vào mùa khô. Hoa cây gạo có kích thước lớn rất nổi bật và đẹp mắt. Gồm 5 cánh, màu sắc đỏ tươi rực rỡ. Cánh hoa dài, dày dặn. Nhị bên trong thuôn, nhỏ, có những hạt đen trên đỉnh. Hoa nở rất dày phía ngọn cây. Chúng hường bắt đầu nở vào mùa xuân, tháng 3, ngay sau khi rụng lá.
Cây gạo đậu quả vào mùa hè. Hình dáng giống với quả cây phượng, khá dài, tách từng hạt riêng biệt. Bên trong quả có chứa nhiều sợi nhỏ như những sợi bông.

Cây Gạo ưa ẩm, hay mọc ven đồng, bến sông. Cây gạo trồng những nơi đất khô cằn có thể sống được nhưng chậm ra hoa hoặc không ra hoa.

Hiện nay cây hoa gạo được trồng nhiều ở công viên, đường phố, vỉa hè hay những công trình tâm linh như đền, chùa, đình…

6. Cây Kèn hồng

Tên phổ thông: Kèn hồng

Tên gọi khác: Chuông hồng

Tên khoa học: Tabebuia rosea

Họ thực vật: Bignoniaceae (họ Đinh)

Nguồn gốc: loại cây này có xuất xứ ở các nước Châu Mỹ. Tại nước ta, Kèn hồng được du nhập vào từ Thái Lan và được trồng nhiều nơi để làm cảnh.

 Đây là loại cây thân gỗ nhỡ, có đường kính thân trung bình khoảng 50cm và có thể lớn hơn nếu sống trong môi trường lý tưởng.

Tán cây có hình dù, có nhiều cành lá.

Lá Kèn hồng là dạng lá kép chân vịt với 3 – 5 lá chép, lá dài từ 3 – 12 cm. Mặt trên của lá nhẵn, mép nguyên

Hoa giống hình chuông với 5 thùy phát triển đều ở đầu. Hoa có màu hồng phấn, mọc thành chùm, mỗi chùm có từ 4-7 hoa trông rất đẹp mắt.

Mùa ra hoa thường vào tháng 4 – tháng 6 hàng năm. Khi cây ra hoa, hầu hết lá đều rụng, trên đầu cành chỉ nhìn thấy những cụm hoa tím tím hồng hồng trông rất đẹp. Quả có dạng hình trụ dài từ 7 – 16cm, mở dài hai đường nối. Hạt có cánh, phát tán trong gió. Cây Kèn hồng thường nở hoa trước cây Bằng lăng. Hoa cũng dễ rụng khi gặp mưa lớn.

Cây có tốc độ sinh trưởng và phát triển trung bình. Là cây ưa sáng, ưa ẩm, có thể sinh trưởng và phát triển trên nhiều loại đất, nhưng phù hợp nhất vẫn là đất ẩm và khô, đất phải có độ thoát nước tốt.

7. Cây Lộc vừng

tên khoa học là Barringtonia acutangula Gaertn – Barrtngtonia Ocutangulag. Là loại cây thân gỗ nhỏ, tùy theo môi trường sống mà chúng có kích thước khác nhau. Nếu sống ở môi trường tự nhiên, kích thước chúng sẽ lớn, đường kính thường trên 40cm. Nếu như trồng ở chậu cây cảnh để trang trí thì kích thước của cây sẽ giảm đi rất nhiều.

Lá Lộc Vừng khá lớn, mặt trên thì xanh bóng nhưng mặt dưới lại có màu xanh trắng và có nhiều gân. Khi cây già thì thân sẽ bắt đầu xù xì và cành lá lại khẳng khiu.

Hoa là phần đặc biệt để mọi người chú ý đến cây Lộc Vừng. Hoa Lộc Vừng nhỏ, mọc theo chùm dài giống như dây pháo đỏ với nhiều sợi tua vô cùng bắt mắt.

Cây Lộc Vừng ưa sáng, ưa ẩm. Tuy nhiên vẻ đẹp lộng lẫy nhất của cây Lộc Vừng là khi cây chuyển màu lá thành màu vàng, đỏ (cuối tháng 3 đầu tháng 4)

8. Cây Phong linh

Tên Khoa học: Tabebuia Argentea hoặc Tabebuia aurea

Tên Tiếng Anh: Caribbean Trumpet tree, Yellow tabebuia.

Họ thực vật: Bignoniaceae. Họ này ở Việt Nam có rất nhiều cách gọi họ Núc nác, Chùm ớt, họ Đinh hay họ Quao.

Tên thường gọi: cây Phong Linh, Phong Linh Vàng, cây Chuông Vàng, Chuông Vàng núi,…

Bắt đầu du nhập vào Việt Nam từ những năm 2000, cây chuông vàng nhanh chóng được yêu thích bởi đặc tính sinh trưởng tốt, đem lại không gian xanh thú vị. Nhưng quan trọng hơn hết là vẻ đẹp tự nhiên khiến nhiều người mê đắm.

Giống phong linh chuông vàng là cây thân gỗ, hình trụ tròn và có chiều cao từ 2 – 8m, đường kính gốc 15cm. Thân cây có tuổi đời cao, chất gỗ rất cứng chắc. Vỏ cây có màu nâu sẫm hoặc xanh xám.

Phong Linh là cây rễ cọc, ăn sâu vào đất từ 50 – 80cm. Những cây lâu năm, lớn tuổi rễ có thể ăn sâu đến 1m hoặc hơn. Rễ cây đa số là ăn chìm xuống đất, rất ít khi nổi trên bề mặt.

Phong Linh hoa chuông vàng thường nở vào mùa Xuân của miền Bắc nước ta (khoảng tháng 2 – tháng 5), khi tiết trời mát mẻ. Hoa mọc thành cụm có hình giống như chiếc chuông. Từ ống chuông 5 cánh hoa xòe rất đẹp. Đây chính là bộ phận đem lại giá trị cao nhất cho cây chuông vàng núi.

Phong Linh vàng là loại cây ưa sáng, tốc độ sinh trưởng nhanh. Loại cây này thường được trồng ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt. Khả năng chịu úng của nước kém, cho nên cần trồng ở những nơi có lớp đất tơi xốp, dinh dưỡng cao, khả năng thoát nước tốt.

Cành cây mềm nên thường tránh trồng ở những nơi thường xuyên có gió mạnh. Phải có biện pháp bảo vệ cây tốt trước gió lớn.

9. Cây Sưa trắng

Sưa trắng tên gọi khác: Sưa Bắc Bộ, Sưa hoa trắng, Trắc thối, Trắc hoa trắng, Huê mộc vàng, Hoàng hoa lý, Hoàng hoa lê

Tên khoa học: Dalbergia tonkinensis Prai.

 Họ: Đậu (Fabaceae).

Là cây gỗ nhỡ, rụng lá theo mùa. Chiều cao cây trung bình từ 6-12m (cũng có thể cao tới 15m). Tốc độ sinh trưởng trung bình. Thân cây dạng hợp trục, dáng phân tán. Vỏ thân cây màu vàng nâu hay xám, nứt dọc. Cành non màu xanh, có lông mịn thưa.

Lá mọc cách, cấu tạo lá dạng kép lông chim lẻ. Mỗi là kép có từ 9-17 lá chét đính so-le trên cuống chính. Lá chét hình xoan thuôn, đầu nhọn hoặc có mũi ngọn, đuôi tròn, mặt dưới phiến lá thường có màu tái trắng. Kích thước lá chét dài từ 6-9cm, rộng từ 3-5cm. Lá ché đính ở đầu cuống kép thường có kích thước lớn hơn các lá còn lại. Cuống chính và các cuống lá chét không lông, phiên lá chét không lông. Có lá kèm nhỏ không lông, sớm rụng.

Hoa sưa trắng mọc ra từ nách lá, thường xuất hiện trước khi lá mọc đầy đủ. Hoa tự tán gồm nhiều bông màu trắng, có kích thước 7-9mm, mùi thơm nhẹ. Mùa hoa vào tháng 2-3. Thời gian ra hoa rất ngắn, chừng 3-5 ngày. Tuy nhiên khi cây ra hoa thì toàn lá rụng hết, chỉ còn một màu trắng tinh khôi. Sau 3-5 ngày, hoa rụng hết và lá non mọc màu xanh non rất đẹp mắt.

Quả dạng đậu hình trứng thuôn dài, dài 5–7,5 cm, rộng khoảng 2-2,5 cm. Quả chứa 1-2 hạt, mỗi hạt có đường kính khoảng 8-9mm, hình thận dẹp. Quả khi chín không tự nứt.

10.  Cây Sộp

Tên khoa học là: Ficus subpisocarpa

Cây Sộp hay còn gọi là cây đa sộp, cây vảy ốc, cây trâu cổ (là một loài thực vật có hoa trong họ dâu tằm. Là loại cây có thân gỗ cao khoảng 5-6m, có cây mọc cao đến 10-15m. Thân cây có da sù sì, nhiều cành nhánh mọc nhiều hướng. 
Toàn thân cây có nhựa mủ trắng, tại các cành có rễ bám thì lá nhỏ, không cuống, gốc lá hình tim, nhỏ như vảy ốc nên mới có tên gọi là cây vảy ốc. Lá ở các cành nhánh không rễ bám, mọc tự do thì lớn hơn, có cuống dài, mặt lá ráp, chỉ ở các cành này mới có hoa và quả. Hoa đẹp bao kín dạng quả vả, quả sung, khi già có màu đỏ. Cây thường ra hoa vào các tháng từ 5 – 10 hàng năm. 

Cây sộp đọt đỏ còn có các tên khác như trâu cổ, vảy ốc, một số nơi còn gọi là cây túc.

Cây sộp  rụng lá vào mùa xuân ( cuối tháng 3 đầu tháng 4). Lá non màu đỏ rực rất đẹp mắt. Thời gian lá đỏ kéo dài 2-3 tuần, đây là thời gian đẹp nhất của cây Sộp. Tuy nhiên quả nhiều rụng gây bẩn đường phố.

11. Cây Trẩu

Cây Trẩu là loài gỗ nhỏ, có chiều cao rơi vào khoảng từ 8 – 10m. Thân cây nhẵn, không có lông và có nhựa mủ màu trắng. Hình thái của lá tương đối đa dạng: xẻ nông, có thùy sâu hoặc có nguyên phiến hình trái tim. Mặt lá dưới mờ, màu nhạt, mặt trên màu sẫm hơn.

Hoa của thảo dược là loại đơn tính, có thể mọc khác gốc hoặc cùng gốc. Mỗi hoa gồm có 5 cánh màu trắng, gốc cánh hoa có đốm tía. Quả có màu lục, hình trứng, mặt ngoài nhăn nheo.

Cây Trẩu ra hoa trước quả, rơi vào khoảng tháng 3 – 4 và quả thường rơi vào tháng 10 hằng năm. Cây thường mọc ở nơi đất ẩm và xốp, không sống lâu được ở vùng đất khô cằn.

Mặc dù hoa trẩu rất đẹp nhưng lá và hạt của cây chứa chất độc saponorit nên cần thận trọng khi sử dụng trang trí.

12. Cây vàng anh

Tên thường gọi: vàng anh, Mép mé, vàng anh lá lớn

Tên khoa học: Saraca Dives

Họ: Đậu (Fabaceae)

Nguồn gốc: Ấn Độ và Malaysia

Phân bố tại Việt Nam: Cây được trồng ở hầu hết các tỉnh thành Việt Nam.

Vàng anh là loại cây thân gỗ cỡ nhỏ với chiều cao trung bình từ 5 – 20m, đường kính thân lên tới 25 – 30cm. Quan sát từ xa có thể thấy cây có dáng tán hình tròn, vỏ thân cây nâu xám với nhiều cành nhánh mọc ra từ thân. Khi non thì cành cây có màu hơi tía sau đó chuyển xanh và chuyển dần sang nâu sẫm lúc về già.

Lá cây vàng anh thuộc loại lá kép hình lông chim, mọc đối xứng nhau trên các cành nhỏ, mỗi cành gồm 5 – 6 cặp lá chét. Các lá chét có hình trứng dài, nhọn ở phần đầu và tù lệch ở phần cuống gồm 8 – 10 cặp gân phụ nổi rõ trên mặt lá. Các lá lúc còn non sẽ có màu tía và thường rủ xuống rồi chuyển dần sang xanh đậm.

Cây vàng anh có sắc hoa vô cùng nổi bật, màu vàng ngả cam khá độc đáo, điểm thêm những chấm nhụy đỏ ở giữa. Hoa của cây là loại lưỡng tính hoặc đơn tính cùng gốc với các cánh đài tiêu biến. Hoa thường nở vào tháng 4 – 5 và cho ra những quả hình đậu dẹt vào tháng 7 – 10 hằng năm.

Vàng anh là loại cây có tốc độ sinh trưởng nhanh, ưa sáng và có thể phát triển được ở những nơi có bóng bán phần. Ngoài ra cây cũng khá ưa ẩm, chúng thường phân bố nhiều ở các khu rừng thưa lẫn rừng rậm, ven các bờ sông suối dọc thung lũng độ cao từ 200 – 1000m. Cây có thể nhân giống bằng phương pháp ươm cây con giống từ hạt 

Hãy chọn đúng loại cây hoa đẹp , phù hợp với chất đất để khu vườn của bạn lộng lẫy nhất về mùa xuân bạn nhé.

2022.08.19.Locvung.com. Ảnh Internet