Mái “xanh” có nghĩa là phần che phủ ngôi nhà không còn là những vật liệu thường thấy như bêtông, ngói, tôn..., thay vào đó là một mảng thực vật, được trồng trên một hệ kết cấu mái.
Ý tưởng mái “xanh” đã có từ rất lâu, mà vườn treo Babylon được xây dựng vào khoảng năm 500 trước Công nguyên có thể xem là một trong những mái “xanh” đầu tiên của nhân loại.
H1. Vườn treo Babylon
Cấu tạo của mái “xanh”
Về cơ bản, một mái “xanh” bao gồm các thành phần sau:
Kết cấu đỡ mái: có thể bằng bêtông, thép, hay gỗ... Mái có độ dốc khoảng 2% thích hợp nhất để trồng cây. Các loại mái có độ dốc lớn hơn vẫn có thể trồng cây, tuy nhiên khó khai thác làm không gian sử dụng. Lớp chống thấm: là thành phần tối quan trọng. Lớp này thường bao gồm một lớp ngăn chặn sự phát triển của rễ để đảm bảo lớp kết cấu bên dưới không bị ảnh hưởng. Hệ thống thoát nước: cần thiết để đảm bảo nước được đưa đều đến các khu vực của mái và quan trọng là để phòng ngập. Để giảm thiểu trọng lượng mái, hệ thống thoát nước thường được làm từ cao su hay nhựa, một lớp sỏi hay đá cuội sẽ giúp hệ thống hoạt động tốt hơn. Lớp đất trồng: mái “xanh” bao gồm hai loại: phổ thông và chuyên biệt.
H2. Các lớp mái để trồng cây
Mái xanh phổ thông thường được trồng cỏ và cây bụi, chiều dày lớp đất từ 20-30cm. Do đó, nó không yêu cầu một kết cấu đỡ mái đặc biệt. Trọng lượng của loại này vào khoảng 200- 250kg/m². Việc di chuyển trên loại mái này chỉ nhằm vào mục đích chăm sóc cây. Đây là loại thường gặp trong nhà ở.
Úng dụng của mái xanh:
Mái xanh rât thích hợp cho các công trình nằm trong rừng, chúng tạo nên vẻ hài hòa với thiên nhiên xung quanh, đồng thời cách nhiệt tốt cho công trình.
H3. Mái nhà trong rừng trồng các loại cây chịu hạn, không cần tưới, trừ trường hợp nắng hạn dài ngày.
Mái xanh cũng rất phù hợp cho các công trình nằm trên triền dốc, có các điểm nhìn từ trên cao. Mái xanh sẽ làm cho công trình ẩn vào môi trường, đồng thời tạo thêm các diện tích sử dụng trên mái.
H4. Mái cỏ rất thích hợp cho các công trình có điểm nhìn từ trên cao.
Mái xanh cũng rất phù hợp cho các tầng hầm rộng, biến 1 cái sân bê tông thành 1 khu vườn xanh mát.
H5. Một khu vườn trên tầng hầm làm không gian xanh sinh hoạt công cộng- Công trình do Lộc Tùng thiết kế năm 2016
Mái xanh cũng phù hợp cho các công trình có diện tích mái lớn, cung cấp các điểm nhìn trên cao và các không gian sinh hoạt thoáng đãng như mái trường học, mái chung cư…
H6. Vườn trên mái trồng nhiều loại cây cao và cây bụi thảm sẽ khắc phục được diện tích chật hẹp của khu đất và cung cấp nhiều không gian sinh hoạt cho cư dân, nâng cao giá trị bất động sản. Các loại cây này đều phải tưới hàng ngày và yêu cầu hệ thống thoát nước, chống thấm rất tốt.
Kỹ thuật làm mái xanh
H7. Vườn mái kết hợp nhiều loại cay bụi và cây thảm, cần được tưới nước hàng ngày.
Loại chuyên biệt cần một lớp đất cao hơn để có thể trồng các loại cây khác nhau tuỳ theo yêu cầu. Trọng lượng của mái vào khoảng 400 - 600kg/m², do đó cần sự gia cường kết cấu mái. Loại mái này thường áp dụng cho các cao ốc, chung cư, là không gian sinh hoạt cộng đồng.
Lớp thực vật trồng phía trên: các loại cây cỏ trồng trên mái phải là loại dễ chăm sóc và nhất là phải chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt: chịu hạn, sức nóng, gió... và có rễ nông...Các loại cây xương rồng lá mọng như mười giờ, hoa đá rất thích hợp để trồng trên mái. Chúng cũng yêu cầu thiết kế thoát nước thật tốt để tránh úng ngập. Các cây cao trồng trên mái thường được gia cố thêm bằng các cọc chống để chống gió bão.
H8. Cây thảm như cỏ, rệu đỏ có thể trồng để trang trí trên mái. Các loại cây này cần được tưới nước hàng ngày.
Ích lợi của mái “xanh”
Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều, mái “xanh” mang lại rất nhiều lợi ích. Lớp cây trồng trên mái giúp bảo vệ mái nhà khỏi sức nóng mặt trời, tia cực tím... giảm thiểu tác động của sự thay đổi nhiệt độ giữa đêm và ngày tác động lên lớp chống thấm và do đó, giúp kéo dài tuổi thọ của mái.
Mái “xanh” giúp giảm nhiệt lượng truyền từ mái vào bên trong công trình, giúp công trình mát mẻ hơn và do đó, giảm yêu cầu sử dụng máy lạnh trong công trình. Khi có mưa, lớp đất trồng sẽ hấp thu và giữ nước mưa, dùng nước mưa đó để giúp cây phát triển, giúp tiết kiệm nước tưới tiêu, đồng thời có thể tận dụng nước mưa mà không cần phải đầu tư nhiều vào hệ thống thu và lưu trữ nước mưa. Về mặt đô thị, mái nhà phủ cây xanh sẽ đem lại vẻ đẹp cho cảnh quan đô thị, góp phần đưa thiên nhiên gần lại với con người. Các cây trồng trên mái giúp giảm nhiệt độ mái nhà, qua đó giảm nhiệt độ chung của thành phố. Các cây này còn có tác dụng làm trong sạch bầu không khí, hấp thu tiếng ồn, tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho cư dân đô thị.
Các loại cây trồng trên mái “xanh”
H9. Thảm cỏ và cây thảm có hoa như chua me đất có tác dụng trang trí cảnh quan
H10. Thảm cỏ và cây bụi, cây bon sai có tác dụng chống nóng và trang trí cho vườn mái. Loại vườn này yêu cầu tưới nước, cắt tỉa thường xuyên.
H11. Cây thài lài tía và xương rồng bát tiên chịu hạn rất tốt, không cần tưới hàng ngày.
H12. Các bồn cây có thể trồng các loại cây bụi cần độ dày đất màu 40-50cm. Cỏ và chuỗi ngọc, lan rẻ quạt chỉ cần độ dày đất màu từ 20-30cm.
H13. Mái xanh trong 1 công trình biệt thự. Bạn có thể kết hợp trồng rau, các loại hoa để mái xanh trở thành một khu vườn nhiều lợi ích.
Mái xanh biến các diện mái bê tông thành các khu vườn xanh mát, có điểm nhìn trên cao thoáng đãng. Nếu tất cả các công trình đều có mái xanh, trái đất sẽ giảm bức xạ nhiệt từ các mái nhà, góp phần cải tạo khí hậu toàn cầu.
2022.12.19.Loctung.com. Trần Thị Thu Hà tổng hợp từ Internet